جدول طبقه بندی مشاغل به چه صورت است ؟

شرایط کاری مختلف کسب وکارها در ایران باعث تلاش برای استاندارد سازی فعالیت های اقتصادی توسط وزارت تعاون، کار و رفاه شد. در این راستا عواملی چون بیمه کارکنان، حداقل حقوق و جدول طبقه بندی مشاغل قوانینی بود که با این هدف شکل گرفتند.

در این مقاله به موضوعاتی چون جدولطبقه بندی مشاغل چیست؟ ، تهیه طرح طبقه بندی مشاغل، نمونه طرح طبقه بندی مشاغل، نحوه طبقه بندی مشاغل، محاسبه ضریب ریالی در طرح طبقه بندی مشاغل و … خواهیم پرداخت. همراه ما باشید.

خواندن مقاله آموزش ثبت سند افتتاحیه را به چه کسانی پیشنهاد می کنیم؟

طبقه بندی مشاغل چیست؟

عبارت طبقه بندی مشاغل به معنی تقسیم بندی مشاغل در سازمان از پایین تا بالاترین سطح شغلی بر اساس عواملی چون اهمیت، تخصص، وظایف، مهارت ها و سایر عوامل می باشد.

از توضیح کلامی آن که بگذریم طرح طبقه بندی مشاغل مدتی است در سیستم قانون کار ایران مشخص و اجرایی شده و برای عده بسیاری از شاغلین آشنا می باشد. طرح طبقه بندی مشاغل برای مشخص شدن شرح شغل، استاندارد سازی مشاغل و جلوگیری از بهره کشی شاغلین در هر کارگاه می باشد. این قانون توسط وزارت کار جمهوری اسلامی ایران با هدف حمایت از کارکنان و جلوگیری از سوءاستفاده کاری از کارکنان ایجاد شده است.

اگر کارگر، حد وظایف و شرح شغلی خود را نداند امکان بهره کشی از وی وجود خواهد داشت.

نداشتن تعریف مشخصی از شغل، سطح کاری، وظایف و نداشتن دامنه کاری باعث بهره کشی اضافی از کارگر یا پرداخت حقوق کمتر از زحمت وی می شود.

قانون طبقه بندی مشاغل برای جلوگیری از موارد فوق و حمایت از کارگران به گروه بندی مشاغل می پردازد.

قانون طبقه بندی مشاغل به تهیه و تدوین شرح شغل، تعریف و ارزش گذاری آن اقدام کرده است تا بتواند جلوی سوءاستفاده از کارگران را بگیرد.

در ادامه به بیان جزئیات این قانون خواهیم پرداخت.

چه افرادی مشمول طرح طبقه بندی مشاغل هستند؟

در قانون اجرای طرح طبقه بندی مشاغل ،  دو دسته از کسب و کارها ملزم به اجرای این طرح هستند.

1. کارگاه هایی که دارای 50 کارگر و بیشتر هستند ملزم به اجرای طرح طبقه بندی مشاغل هستند.

2. شرکت های خدماتی (پیمانکاری و تامین نیروی انسانی) طرف قرارداد با دستگاه های اجرایی

به عبارت دیگر این قانون مشمول کارکنانی می شود که در کارگاه هایی با حداقل 50 نفر پرسنل یا شرکت های طرف قرارداد با ادارات اجرایی شاغل هستند.

دستورالعمل اجرایی طرح طبقه بندی مشاغل

دستورالعمل اجرایی طرح طبقه بندی مشاغل بر طبق نظام ارزیابی مشاغل، بیانگر نحوه اجرای طرح طبقه بندی مشاغل، شرایط کارگاه ها، ضوابط ارتقا و جابجایی شغل، پرداخت مزایا و سایر جزییات طرح می باشد. در زیر به بیان طرح طبقه بندی مشاغل کارگران و معلمان خواهیم پرداخت.

طرح طبقه بندی مشاغل کارگری

طرح طبقه بندی مشاغل کارگری در برگیرنده قانون 48 و 49 قانون کار می باشد. بر اساس نظام ارزیابی مشاغل تهیه و به تایید وزارت کار و رفاه اجتماعی رسیده است. این قانون درباره شراط کارکنان بیان می دارد که:

فرقی بین کارگران اعم از دائم، پاره وقت، موقت، فصلی و … در اجرای طرح نیست و همه آنها باید مشمول اجرای طرح گردند.

اگر به هنگام تطبیق نیرو ها با جدول طبقه بندی مشاغل، افرادی تحصیلات کافی را نداشتند می توان از سوابق تجربی و سوابق آموزشی وی نیز استفاده کرد.

بر اساس این طرح، به ساده ترین کار ضریب 1 داده می شود و سایر مشاغل بر حسب تخصص و پیچیدگی های کاری، ضرایب بالاتر اطلاق می شود.

تحصیلات و همینطور سابقه فرد به ازای هر سال کاری باعث این افزایش ضریب می شود.

اجرای طرح طبقه بندی مشاغل باعث افزایش انگیزه و رضایت شغلی کارکنان می شود.

یکی از نتایج این طرح، افزایش خودکار مقدار حقوق کارکنان با داشتن سابقه و مهارت لازم در گذر زمان است. اجرای این قانون باعث می شود حقوق افراد بیشتر از حق پایه قانون کار گردد.

قانون طبقه بندی مشاغل صرفا مشمول کارگران نشده بلکه وزارت آموزش و پرورش نیز این طرح را در قالب ویژه ای به نام طرح طبقه بندی مشاغل معلمان کشور اجرایی می نماید.

در این طرح با طبقه بندی سطوح معلمان و کارمندان خود، برای هریک امکان ارتقا جایگاه شغلی را فراهم شده است.

طرح طبقه بندی مشاغل معلمان کشور، به تقسیم مشاغل معلمان می پردازد و هر یک را تعریف می نماید.

بر اساس قانون مذکور، افراد شاغل در وزارت آموزش پرورش در یکی از ردیف های طبقه بندی شغلی فوق جای می گیرند و بنا بر پست خود مشمول وظایف، شرح شغل و مزایای خاصی خواهند شد.

آیین نامه اجرایی طرح طبقه بندی مشاغل معلمان کشور

بر اساس طرح طبقه بندی مشاغل معلمان کشور، معلمان به ردیف های زیر تقسیم می گردند:

آموزگاران، دبیران راهنمایی یا سه ساله اول دبیرستان، دبیران سه ساله دوم دبیرستان، هنرآموزان، مربیان امور تربیتی، مشاوران آموزشی، مراقبان سلامت، مدیران اموزشی.

آیین نامه اجرایی طرح طبقه بندی مشاغل معلمان کشور برای هریک از ردیف های شغلی فوق تعریف ویژه ای در نظر گرفته و برای آنها مزیت های طبقه بندی مشاغل را در نظر گرفته است.

به کارمندان رسمی یا پیمانی که به طور تمام وقت هریک از ردیف های شغلی فوق مشغول باشند مزایای آیین نامه طرح طبقه بندی مشاغل معلمان تعلق می گیرد.

هر یک از این مشاغل دارای تعریف، وظایف آموزشی، وظایف پرورشی، دوره های آموزشی و چند عمل دیگر می باشد.

طبقه بندی مشاغل 99

هر سال جدول جدید برای افزایش حقوق گروه های مختلف کاری تبیین می شود.

این تغییر برای ایجاد همخوانی حقوق دریافتی کارکنان با نرخ تورم صورت می گیرد.

نکته: ملاک تشخیص به حد نصاب رسیدن کارگاه برای اجرای طبقه بندی مشاغل، وجود تعداد 50 نفر کارگر تمام یا پاره وقتی است که مشمول قانون کار هستند.

نحوه طبقه بندی مشاغل

نحوه اجرای طرح طبقه بندی مشاغل یکی از مهمترین موارد برای اجرای این قانون می باشد. مسئولیت اصلی طبقه بندی مشاغل در کارگاه ها بر عهده خود آنها می باشد.

گروه بندی شغلی مشخصی توسط وزارت کار، برای کارگاه ها تعیین نشده و این مورد برعهده خود کارگاه به صورت توافقی بین کارفرما و کارکنان می باشد. کارفرما با بررسی شرایط و ردیف ها و تخصص های شغلی، به تعریف گروه های شغلی و مزایای هریک می پردازد.

برای طبقه بندی مشاغل در شرکت های پیمانکاری تقسیم بندی هایی وجود دارد. ابتدا باید با تقسیم بندی ها آشنا شده سپس گروه های شغلی موجود در هریک را بشناسیم.

فعالیت ها در شرکت های پیمانکاری به شرح زیر می باشد:

• فعالیت های خدمات عمومی

• فعالیت های امور حمل و نقل

• فعالیت های باغبانی و فضای سبز

• فعالیت های طبخ و تولید غذا

• فعالیت های تعمیر، نگهداری و تاسیسات ساختمان

• فعالیت های خدمات شهری

هر فعالیت دارای عنوان های شغلی متفاوتی می باشد. به عنوان مثال فعالیت طبخ و توزیع غذا، دارای عنوان های آشپز، آشپز ارشد، سرآشپز، کارگر اشپزخانه، مسئول رستوران و … می باشد. هر یک از این عناوین دارای جدول طبقه بندی مشاغل ویژه ای هستند.

این موارد به طور کامل در تصویب نامه شماره 84515 /ت سال 84 هیات وزیران مشخص گردیده است.

پایه حقوق بر اساس مدرک تحصیلی 99

در حقوق پایه قانون کار، محلی برای تغییر دستمزد بر اساس مدرک تحصیلی در نظر گرفته نشده است. یعنی مبلغ حقوق پایه قانون کار، برای افراد با مدرک تحصیلی مختلف تفاوتی ندارد. مبلغ حقوق پایه سال 99 بر اساس قانون کار، 1.911.000 تومان می باشد که با اضافه شدن حق مسکن و خوار و بار به 2.610.000 تومان می رسد.

برخلاف حقوق پایه قانون کار، تاثیر مدرک تحصیلی در طرح طبقه بندی مشاغل در نظر گرفته شده است. لذا در طرح طبقه بندی مشاغل، کارفرما نسبت به تحصیلات و سابقه کارکنان، مبلغی را به حقوق دریافتی افراد اضافه می گرداند.

جدول طبقه بندی مشاغل

جدول حقوق طبقه بندی مشاغل، جدولی است که در آن به تقسیم چندین گروه شغلی اصلی پرداخته و برای هر یک میزان حقوق مصوب سال را با توجه به شرایط و سابقه هر یک از شغل ها، میزان مزد و سنوات آن مشخص می گردد.

جدول مشاغل تامین اجتماعی 99

در سال 99 نیز مانند سالهای پیشین جدول مشاغل تامین اجتماعی منتشر گردیده است.

در جدول طبقه بندی مشاغل 99 تعداد بیست گروه شغلی به تفکیک مشخص شده اند و به ازای هر یک از آنها میزان مزد پایه سنوات، مزد شغل و آنالیز مزد آن گروه مشخص گردیده است.

جدول مزد طرح طبقه بندی مشاغل ۲۰ گروه شغلی ۹۹ (سه ماهه اول سال)

در زیر جدول مزد طرح طبقه بندی مشاغل 20 گروه شغلی سال 99  تهیه و آماده گردیده است:

آنالیز جداول مزد 99 گروه های ۲۰ گانه طبقه بندی مشاغل قانون کار

در آنالیز جدول طبقه بندی مشاغل 99 مواردی چون حقوق ماهانه، مزد پایه به ازای 30.5 روز کاری، حق مسکن، بن کارگری، حق خواربار، عیدی و پاداش ماهانه، مرخصی، بیمه، مالیات و … مشخص گردیده است.

در این جدول مزد سنوات پایه روزانه برای یک کارگر با داشتن یک سال سابقه کاری، قرار داده شده است. اگر کارگر سابقه کمتر از یک سال سابقه داشته باشد مزد سنوات پایه به او تعلق نمی گیرد. و در صورتی که سابقه بیش از یک سال باشد مزد سنوات سالهای قبل به آن اضافه می گردد.

برای استفاده از جدول حقوق طبقه بندی مشاغل ابتدا باید گروه شغلی مورد نظر را پیدا نمایید. گروه های طبقه بندی مشاغل صرفا برای افراد با یک سال سابقه در نظر گرفته شده است. در صورتی که سابقه بیش از یک سال داشته باشید سنوات سال های قبل به سنوات فعلی افزوده می شود.

فرمول محاسبه طرح طبقه بندی مشاغل

نحوه محاسبه مزد و پایه سنوات هر ساله بر اساس فرمول مشخصی از سوی وزارت کار، رفاه و تعاون اجتماعی تهیه و مشخص می گردد. این فرمول بر اساس مزد سال قبل، نرخ تورم و شرایط حاکم بر کشور تهیه می گردد.

فرمول محاسبه طرح طبقه بندی مشاغل سال 99

برای اطلاع از فرمول محاسبه طرح طبقه بندی مشاغل، لازم است به مصوبه وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی در تاریخ 20/01/99  نگاهی بیندازیم. در دستورالعمل اجرایی طرح طبقه بندی مشاغل که در تاریخ مذکور منتشر گردید، نحوه اجرای طرح طبقه بندی مشاغل بر اساس مصوبه وزیر عبارت است از:

از ابتدای سال نود و نه، مزد طرح طبقه بندی مشاغل، نسبت به آخرین مزد شغل آنان در سال قبل، روزانه 15 درصد افزوده می شود. میزان مزد شغل کارگران در جدول زیر که تعبیری از جدول کلی طبقه بندی مشاغل است مشخص گردیده است:

فرمول مزد شغل در کارگاه های دارای طرح طبقه بندی مشاغل به شرح زیر است:

مزد شغل روزانه سال 99= آخرین مزد شغل به صورت روزانه در سال 98* 1.15

دقت داشته باشید بر عناصر دیگری که به طور عرفی جزء مزد شغل محسوب می شوند مانند مزد رتبه، حق پست، سختی کار، سنوات گذشته و … نیز باید 15 درصد اضافه گردد.

1.   محاسبه نرخ پایه سنوات:

کارگرانی که از ابتدای سال 99 به بعد، دارای حداقل یک سال سابقه خدمت باشند،

به نسبت گروه شغلی که در آن قرار دارند، از پایه سنوات برخوردار می شوند.

این میزان در جدول طبقه بندی مشاغل ذکر گردیده است.

2.   ارتقا و افزایش مزد:

در این مصوبه ذکر گردیده است که نحوه ارتقا شغل و محاسبه مزد کارکنان در کارگاه هایی که دارای طرح طبقه بندی مشاغل هستند باید مطابق این قانون باشد. و در سایر شرکت ها باید مطابق عرف کارگاه در گذشته باشد.

10 پرسش و پاسخ مهم طبقه بندی مشاغل

طرح طبقه بندی مشاغل برای ایجاد یک استاندارد شغلی کسب و کارها تهیه گردیده است. اما با این وجود دارای جزئیات فراوانی است که می بایست از طرف کارکنان و کارفرمایان رعایت گردد.

در این بخش به بیان جزییات طرح طبقه بندی مشاغل با توجه به مهمترین سؤالات خوانندگان عزیز می پردازیم:

پیشنهاد ویژه : شما میتوانید با مطالعه مقاله حسابداری چیست از فواید حسابداری بهره مند شوید

طرح طبقه بندی مشاغل شامل چه کارگاههایی میشود؟

کارگاه های مشمول این طرح عبارتند از کلیه کارگاه هایی که حداقل 50 نفر نیروی انسانی فعال داشته باشند.

تفاوتی در دائم یا پاره وقت بودن آنها وجود ندارد.

جریمه عدم اجرای طرح طبقه بندی مشاغل چقدر است؟

در صورتی که یک کارگاه یا شرکت که مشمول طرح طبقه بندی مشاغل باشند ، اقدام به اجرای آن نکنند، کارکنان می توانند از کارفرما شکایت کرده و وی را مجبور به اجرای طرح، همچنین محاسبه و پرداخت معوقات طبقه بندی مشاغل نمایند.

وزارت تعاون می تواند کارفرما را به پرداخت 50 درصد از کل هزینه ها و معوقات اجرای طرح جریمه نماید.

آیا طرح طبقه بندی مشاغل اجباری است؟

در پاسخ به این سوال که آیا اجرای طرح طبقه بندی مشاغل اجباری است؟ باید گفت که الزام اجرای طرح طبقه بندی مشاغل برای کسب و کارهایی است که مشمول این قانون می باشند.

این کسب و کارها عبارتند از:

1.   کارگاه‌هایی که دارای تعداد 50 نفر نیرو و بیشتر هستند.

2.   شرکت های پیمانکاری که طرف قرارداد با دستگاه‌های اجرایی می باشند.

آیا حقوق کارگران طرح طبقه بندی مشاغل وزارت کار بیشتر از کارگران عادی است ؟

طرح طبقه بندی مشاغل برای حمایت از کارگران و جلوگیری از بهره کشی شغلی تهیه و تدوین گردیده است. برطبق اجرای این طرح، کارگران بر حسب میزان تخصص، تحصیلات و سوابق کاری مشمول درصد مشخصی افزایش حقوق می گردند. کارگران عادی در این طرح ضریب یک دارند و از حداقل حقوق برخوردار می گردند. سایر کارگران مشمول افزایش نسبی حقوق می گردند.

شرکتهای پیمانکاری آیا میبایست طرح طبقه بندی مشاغل اخذ نمایند ؟

شرکت های پیمانکاری طرف قرارداد دستگاه های اجرایی هستند، از این رو علاوه بر اینکه موظف به اجرای طرح طبقه بندی مشاغل هستند، تفاوتی در تعداد پرسنل آنها نیست. یعنی با هر تعداد پرسنل، باید این قانون را اجرا نمایند.

آیا فقط شرکت های مشمول قانون کار باید طرح طبقه بندی مشاغل را اجرا کنند؟

بعضی از مشاغل به عنوان خود اشتغال شناخته می شوند. مشاغل آزاد مانند کسبه، وکلای دادگستری، پزشکان، کشاورزان و .. از این قبیل هستند. این مشاغل می توانند طرح طبقه بندی مشاغل را رعایت نکنند. اجرای طرح طبقه بندی صرفاً مشمول دو دسته بندی بیان شده می گردد. بر اساس مصوبه هیئت دولت معیار گرفتن مجوز و اجرای طبقه بندی مشاغل لیست بیمه کسب و کارها می باشد.

آیا کارگران قرارداد موقت هم مشمول طرح طبقه بندی میشوند ؟

برای اجرای این طرح فرقی نمی کند که قرارداد کارگر، از چه نوعی باشد. همین که کارگر مشمول قانون کار باشد مشمول طرح طبقه بندی مشاغل نیز می باشد.

گروه بندی مشاغل در هر کارگاه با توجه به شرایط آن تعیین شده و پایه ای برای تعیین مزد کارگران می گردد.

افزایش مزد پایه سالانه کارگران توسط وزارت کار تعیین می گردد. به عنوان مثال در سال 99 با ضریب 15 درصد نسبت به حقوق سال 98 تعیین گردیده است.

نحوه محاسبه مزد شغل در سال 99 به شرح زیر است:

مزد شغل روزانه سال 99= آخرین مزد شغل به صورت روزانه در سال 98* 1.15

تاثیر مدرک تحصیلی در طرح طبقه بندی مشاغل چیست؟

در شرکت هایی که مجموعه قوانین طرح طبقه بندی مشاغل را اجرا می‌کنند مدرک تحصیلی یکی از عوامل تأثیر گذار بر رتبه بندی مشاغل مدرک تحصیلی کارکنان می باشد.

به طور مثال با تاثیر مدرک تحصیلی در طرح طبقه بندی مشاغل، مزد شغل برای افراد با شرایط یکسان که فقط دارای مدرک تحصیلی متفاوتی هستند با یکدیگر متفاوت است. هرچه مدرک تحصیلی بالاتر باشد مزد شغل بیشتر است.

چگونه طرح طبقه بندی مشاغل بگیرم ؟

اجرای طرح طبقه بندی مشاغل نیاز به تایید ارگانهای مربوطه دارد. از سوی دیگر شرکت های پیمانکاری جهت همکاری با ارگان ها نیاز به گواهینامه تایید صلاحیت کاری دارند. قبل از اخذ این مجوز باید به گرفتن تاییدیه اجرای قانون طبقه بندی مشاغل اقدام نمایند.

ابتدا لازم است طرح طبقه بندی مشاغل بنابر جدول قانون کار تهیه شود و مورد تأیید بازرسان اداره کار برسد. پس از اخذ تأییدیه می توانند درخواست خود را برای اجرای آن ثبت نموده و منتظر مجوز وزارت کار و تعاون باشند.

منبع : www.fardadgroup.com

پیشنهاد مطالعه:

حسابداری مقدماتی

حسابداری بهای تمام شده

انواع سیستم های حسابداری

نمونه سوالات حسابداری مقدماتی