چک رمزدار چیست ؟

پیچیدگی های مبادلات پولی در سرتاسر دنیا باعث استفاده از ابزارهای مالی دیگری به غیر از پول نقد شد. نیاز های بازار به مرور موجب شد تا چک کاغذی به شکل امروزی یکی از مهم ترین اوراق تجاری رایج شود. دنیای مدرن چک رمزدار و عادی را به عنوان وسیله ای برای معاملات و جابجایی پول به شکل جدانشدنی پذیرفته است.

امروزه انواع چک ابزار ایجاد سهولت در معاملات شده است. جابجایی مبالغ بزرگ در تمام کشور ها از جمله ایران عمدتا توسط چک انجام می گیرد.

کاربرد بسیار زیاد این سند تجاریِ چک، به عنوان یکی از مهمترین اوراق تجاری کشور، باعث شده تا علاوه بر چک های کاغذی رایج، انواع دیگری از آن نظیر چک های رمزدار و چک های تضمین شده نیز ایجاد شوند. هر کدام از انواع چک دارای ویژگی های مختص خود هستند.

پیشنهاد ویژه : شما میتوانید با ثبت نام در دوره حسابداری مقدماتی از تخفیف های ویژه ما برخوردار شوید

دستیابی به چک های رمزدار بانکی امروزی از چک های کاغذی قدیمی به دلیل نیاز روزافزون به خدمات بیشتری پولی و مالی می باشد. دشواری های مالی، مقابله با کلاهبرداری و سوء استفاده و ایجاد سهولت در حمل پول باعث شده اند تا چک های رمزدار پا به عرصه اقتصاد کشور بگذارند.

چک رمزدار در هر کشور دارای قوانین مخصوص خود است . در این مقاله به پاسخ سوال چک رمزدار چیست پرداخته، انواع و کاربردهای آن را در ایران، قوانین صدور چک رمزدار ، نحوه استعلام چک رمزدار و …. را معرفی می کنیم.

چک رمزدار چیست؟

چک های بانکی انواع مختلفی دارند، چک عادی و چک رمزدار از انواع آن می باشند. ویژگی اصلی چک عادی این است که توسط شخص صادر می شود. در مقابل، چک رمزدار (Password-Protected Cheque) به درخواست فرد توسط بانک صادر گردیده و به وی ارائه می شود. ویژگی های این اوراق تجاری باعث شده تا به یکی از پرطرفدارترین روش های پرداخت در معاملات بزرگ تبدیل شده و ضریب اطمینان جابجایی پول را افزایش دهد.

چک رمزدار بانکی و بین بانکی که از انواع چک های رمزدار هستند صرفا توسط بانک عامل صادر می گردند.

برای صدور چک رمزدار، شخص پس از مراجعه به شعبه بانک، درخواست صدور چک رمزدار می نماید. با پرداخت وجه کارمزد، بانک چک را که با استفاده از رمزهای مخصوص بانکی صادر شده دریافت می نماید.

چک رمزدار پس از صدور، ضمانت پرداخت بانک را به همراه دارد. از این رو دریافت کننده بابت نقد شدن آن نگرانی نخواهد داشت.

کاربرد چک رمزدار چیست؟

خصوصیات چک رمزدار باعث می شود تا به عنوان یکی از پرکاربردترین اوراق بانکی مورد استفاده تعداد زیادی از اشخاص قرار گیرد.

از جمله کاربردهای آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دریافت چک رمزدار به مثابه داشتن وجه نقد بوده و دارای ضمانت پرداخت است.
• چک رمزدار قابل کپی کردن نمی باشد.
• برای تمام مبالغ نیازی به حمل پول نقد نبوده و محدودیتی در جابجایی ندارد.
• امنیت بالاتری نسبت به سایر چک ها دارد.

شخص دارای حساب می تواند با مراجعه به بانک و ثبت درخواست از موجودی خود یک چک رمزدار در وجه شخصی دریافت نماید. چک رمزدار با توجه به سهولت استفاده آن توانسته حجم بالایی از معاملات را به خود اختصاص دهد.

انواع چک رمزدار

با وجود اینکه چک رمزدار از جمله چک هایی است که توسط بانک صادر می گردد، دارای انواعی است که سبب ایجاد تفاوت در آنها می شود. هدف از وجود انواع چک رمزدار علاوه بر وجود ویژگی های مشترک، ارائه کاربردهای متفاوتی برای آنهاست.

تمامی چک های رمزدار برطبق درخواست فرد، با اخذ کارمزد و ضمانت پرداخت بانکی ارائه می شوند.

انواع چک رمزدار شامل چک بانکی و چک بین بانکی می باشند:

چک رمز دار بانکی

چک رمزدار بانکی یک نوع از چک های رمزدار است که به درخواست دارنده حساب در وجه شخصی حقیقی و یا حقوقی صادر می گردد. این چک نیز با تبعیت از قوانین چک رمزدار، با رمز مخصوص بانکی تهیه شده و دارای امکان نقد کردن در تمامی شعب مختلف بانک ها می باشد.

چک بانکی امکان انتقال به غیر را دارد به عبارت دیگر برای این کار، با ثبت امضای شخص حقیقی یا مهر شرکت حقوقی دارنده چک رمزدار می توان آن را به عنوان چک در وجه حامل به دیگری منتقل نمود.

با توجه به قابل انتقال بودن این نوع چک، در نگهداری آن باید دقت بیشتری داشت. در صورت به سرقت رفتن چک رمزدار بانکی امکان سوء استفاده از آن وجود دارد. سارق می تواند با مراجعه به بانک آن را نقد نماید.

لذا در صورت سرقت یا مفقودی چک، سریعا این موضوع را با بانک در میان گذاشته و چک را ابطال نمایید.

چک رمزدار بین بانکی

چک رمزدار بین بانکی یکی از ایمن ترین روش های پرداختی می باشد.

داشتن چک رمزدار بین بانکی به منزله دریافت پول نقد می باشد. چک رمزدار بین بانکی در وجه حساب بانکی دیگر و شعبه مشخصی صادر می گردد و این اطلاعات توسط رمزهای مخصوص بانکی ثبت می گردد. برای این کار شخص دریافت کننده باید در بانک مقصد حساب فعال داشته باشد. بدیهی است که اگر دریافت کننده در بانکی حساب نداشته باشد نمی تواند درخواست چک بین بانکی نماید.

برای دریافت این نوع چک، پس از ثبت درخواست شخص مبنی بر صدور چک بین بانکی، بانک آن را در وجه بانک دیگری صادر می نماید.

از مزایای استفاده از چک رمزدار بین بانکی امنیت بالای آن است. امکان سوء استفاده از چک بین بانکی وجود ندارد زیرا این چک فقط به حساب شخص دریافت کننده منتقل می شود. امکان صدور چک دروجه حامل و دریافت نقدی مبلغ حاوی چک نیست لذا تنها به صورت غیرنقدی به حساب فرد دریافت کننده منتقل می شود. چک بین بانکی تضمین پرداخت بانک را به همراه دارد.

پیشنهاد ویژه : شما میتوانید با ثبت نام در آموزش حسابداری از پایه از تخفیف های ویژه ما برخوردار شوید

برای ابطال چک رمزدار بین بانکی، لازم است که بانک مقصد با مهر نمودن پشت چک آن را از مدار معاملات خارج نماید. سپس اقدامات لازم برای برگشت وجه پرداخت کننده صورت می گیرد.

نمونه چک رمزدار بانکی

 در این بخش یک نمونه چک رمزدار بانکی را برای شما آورده ایم.

تفاوت چک بانکی و چک بین بانکی چیست؟

همانطور که گفته شد علی رغم مشابهت های انواع چک رمزدار، این دو نوع با یکدیگر تفاوت هایی نیز دارند، که در این بخش به بررسی این تفاوت ها می پردازیم.

1. چک های رمزدار بین بانکی دارای امنیت بیشتری هستند. چک بین بانکی در وجه شخص صادر شده و امکان انتقال به غیر را ندارد. تضمین نقد شدن چک توسط بانک مقصد صورت می گیرد.
2. چک های رمزدار بانکی نوعی از چک رمزدار است که پرداخت آن توسط بانک صادر کننده تضمین می شود. چک بانکی در تمام بانک ها قابل دریافت می باشد.
3. چک بانکی دارای قابلیت انتقال به غیر می باشد. برای این کار کافی است دارنده چک پشت آن را مهر یا امضا نمایند. از این رو امنیت این چک پایین تر از چک رمزدار بین بانکی می باشد.
4. چک بانکی امکان دریافت به صورت نقدی را دارد اما موجودی درون چک بین بانکی تنها به حساب بانکی فرد دریافت کننده منتقل می گردد.

تفاوت چک تضمینی و رمزدار

شباهت و تفاوت چک تضمینی و رمزدار با توجه به دانستن ویژگی ها و کارکرد های هرکدام صورت می گیرد.

• چک تضمین شده را می توان در وجه حامل صادر نمود.
• در هنگام صدور چک تضمین شده مبلغ چک از حساب فرد کسر می گردد
• تضمین پرداخت این چک به عهده بانک صادرکننده می باشد
• امکان نقد کردن این چک بر خلاف چک بین بانکی وجود دارد.
• چک تضمین شده امکان مسدودی و منع ندارد. حتی با فوت و ورشکستگی نیز ملزم به پرداخت می باشد.
• صدور چک تضمین شده فقط توسط بانک ملی ایران انجام می شود اما امکان نقد کردن آن در سایر بانک ها وجود دراد.

نحوه دریافت چک رمزدار

دریافت چک رمزدار نیازی به داشتن دسته چک ندارد. فرد صاحب حساب می تواند با مراجعه به بانکی که در آن حساب دارد، با تکمیل کردن فرم های برداشت از حساب و درخواست چک رمزدار و ارائه اطلاعات حساب دریافت کننده چک رمزدار را دریافت نماید.

وصول چک فقط در بانکی که رمز برای آن صادر شده باشد امکان پذیر است.

دریافت کننده نیز پس از سررسید زمان وصول چک رمزدار می تواند همراه با کارت شناسایی با مراجعه به بانک مبلغ چک رمزدار را با توجه به نوع آن نقد نماید.

صدور چک رمزدار نیز مانند تمام اسناد پولی دارای حساسیت های بسیاری است. به هنگام صدور این اسناد پولی و مالی می بایست قوانین چک رمزدار به دقت اجرا شوند تا از سوء استفاده و تقلب در آن جلوگیری شود. به عنوان مثال:

1. دریافت کننده چک رمزدار باید به صورت حقیقی یا حقوقی باشد. صدور چک رمزدار بین بانکی در وجه حامل غیرقانونی است.
2. اطلاعات روی چک رمزدار می بایست به صورت ماشین نویسی توسط بانک چاپ گردد. هرگونه اطلاعات به صورت دست نویس نظیر مبلغ چک و نام دریافت کننده اعتبار چک را از بین می برد.
3. مشخصات کامل دریافت کننده روی چک ثبت می گردد. لذا این اطلاعات در هنگام صدور چک توسط بانک اخذ می گردد.
4. امضا و اثر انگشت متقاضی در بانک اخذ می گردد.
5. چک بین بانکی امکان نقدشدن ندارد. این مبلغ به حساب فردی که چک به نام اوست منتقل می گردد.
6. چک بین بانکی امکان پشت نویسی و انتقال به غیر را ندارد.
7. در صورتی که وکیل یا نماینده قانونی متقاضی برای دریافت وجه مراجعه نماید نیازی به پشت نویسی چک نمی باشد.
8. چک بانکی در کلیه بانکها قابل وصول است. چک بین بانکی صرفا در بانک و شعبه ای که رمز برای آن صادر شده است وصول می گردد.

با توجه به امکان ایجاد تغییرات در نحوه استفاده از چک های رمزدار پیشنهاد می شود قبل از هربار استفاده، از قانون جدید چک بین بانکی توسط بانک مرکزی آگاهی لازم را کسب نمایید.

پیشنهاد ویژه : شما میتوانید با مطالعه مقاله حسابداری چیست از فواید حسابداری بهره مند شوید

قانون جدید چک بین بانکی

هر ساله با توجه به تجربیات نظام بانکی قوانین و مقررات جدید در این عرصه وضع می گردد. قانون جدید چک بین بانکی جهت استفاده مناسب تر و جلوگیری از سوءاستفاده در حال اجرا می باشد.

در صورتی که از چک های رمزدار استفاده می کنید باید بدانید که وصول این چک ها روزهای کاری تا ساعت 13 انجام می گردد.

با توجه به قوانین چک رمزدار، چک های بین بانکی غیر قابل انتقال به غیر می باشند.

نحوه وصول و استعلام چک رمزدار

چک رمزدار نیز مانند تمام اسناد مالی و پولی دیگر نحوه استفاده مختص خود را داراست. افراد باید قبل از استفاده با نحوه وصول و استعلام چك رمزدار و مشکلاتی که ممکن است با آنها مواجه شوند آشنایی داشته باشد.

نحوه وصول چک رمزدار به این شکل است که نقد چک بین بانکی توسط شخصی بجز دارنده چک یا نماینده قانونی وی امکان پذیر نیست.

وصول، تنها در همان شعبه ای که چک برای آن صادر گردیده امکان پذیر است.

در این مورد به شرح نحوه وصول چک رمزدار و استعلام آن می پردازیم.

دلایل استعلام چک رمزدار

با توجه به اهمیت اسناد پولی و وجود بعضی افراد سوءاستفاده گر

دقت کافی در استفاده از این اسناد داشته باشید. چک رمزدار نیز مانند سایر اوراق تجاری مورد سو استفاده کلاهبرداران قرار گرفته است.

وجود چک رمزدار تقلبی به عبارتی جعلی بودن آنها دلیل اصلی لزوم استعلام چك رمزدار می باشد.

در حال حاضر تنها راه اطمینان از صحت معامله استعلام چك رمزدار از بانک می باشد. با مراجعه به بانک صادرکننده می توانید از صحت چک اطمینان حاصل نمایید.

لذا توصیه می شود از عقد قراردادهای مهم قبل از استعلام چک رمزدار مربوطه خودداری نمایید.

همان طور که گفته شد برای وصول چک رمزدار فردی که چک به نام اوست باید در زمان پیش بینی شده یعنی در روزهای کاری تا ساعت 13 به بانک مراجعه نماید.

در صورت مراجعه پس از ساعت 13 فرد باید یک روز کاری منتظر بماند.

به دلیل ضمانت پرداخت وجه مدت زمان وصول چک رمزدار تاثیری بر دریافت آن ندارد.

چک رمزدار بانکی به دلیل اینکه دارای قابلیت انتقال به غیر و دریافت نقدی می باشد حتی در صورت سرقت امکان نقد شدن دارند، لذا در حفظ آن ها باید احتیاط کافی داشت.

از دیگر مشکلات چک رمزدار این است که برخلاف چک های عادی صیادی سامانه استعلام اینترنتی ندارند و اخذ استعلام صرفا توسط شعبه بانک انجام می گردد.

10 پرسش و پاسخ مهم درباره چک رمزدار

در این مقاله سعی کردیم به صورت کامل به معرفی چک رمزدار، انواع چک رمزدار، قوانین صدور چک رمزدار و … بپردازیم، قطعا تا این بخش سوالات مهمی درباره چک رمز دار در ذهن شما به وجود آمده است، بنابراین در این در این بخش به بررسی 10 پرسش و پاسخ مهم چک رمزدار می پردازیم.

1. آیا چک رمزدار قابل برگشت است؟

بله، برگشت یا ابطال چک رمزدار توسط بانک امکان پذیر است. برای ابطال چک، فرد درخواست دهنده باید با همراه داشتن آن درخواست ابطال چک را ثبت نماید.

شعبه بانک پس از مهر کردن چک و ذکر این نکته که بر این چک هیچ گونه عملیاتی انجام نشده مبلغ را به حساب بازگشت می زند.

2. تشخیص چک رمزدار تقلبی چگونه است؟

در حال حاضر تنها راه تشخیص چک رمزدار تقلبی استعلام آن از بانک می باشد. اما قبل از اخذ چک رمزدار به موارد زیر توجه نمایید:

• اطلاعات روی چک چاپی به صورت ماشین نویسی باشد. چک رمزدار دست نویس نیست.
• نام و اطلاعات بانک و دریافت کننده را مطالعه و تطبیق دهید.

3. هزینه چک رمزدار چقدر است؟

در حال حاضر هزینه صدور چک رمزدار به ازای هر برگ در بانک به مبلغ 5,000 تومان می باشد. کارمزد صدور المثنی چک رمزدار به مبلغ 5 هزار تومان است. همچنین جهت ابطال آن نیز ممکن است تا هزارتومان کارمزد اخذ گردد.

4. در صورت گم شدن چک رمزدار چه کاری باید انجام داد؟

با توجه به اینکه چک رمزدار بانکی توسط اشخاص دیگر قابل نقد کردن می باشد، پس از مفقودی چک رمزدار می بایست به سرعت به بانک مراجعه نموده و با اعلام مفقودی دستور کتبی عدم پرداخت صادر نمایید. سپس ظرف مدت یک هفته با مراجعه به مراجع قضایی باید گواهی مفقودی چک اخذ نماید.

با توجه به حساسیت چک رمزدار بانکی توصیه می شود به جای آن از چک رمزدار بین بانکی استفاده نمایید تا در صورت سرقت یا مفقودی، توسط شخص دیگری قابل برداشت نباشد.

5. دلایل استعلام چک رمزدار چیست؟

وجود چک های رمزدار تقلبی یکی از دلایلی است که شما باید هنگام دریافت آن اقدام به استعلام چک رمزدار نمایید.

در صورتی که قبلا برای چک دریافتی شما ثبت مفقودی شده باشد ممکن است دارایی شما متوجه خطر شود.

از قبول چک های رمز دار بانکی در وجه حامل که انتقال به غیر داده شده اند خودداری نمایید.

خیر. صدور چک رمزدار از جمله خدماتی است که توسط بانک انجام می گردد. نیازی نیست صاحب حساب دسته چک عادی داشته باشد.

7. مشخصات چک رمزدار چیست؟

در چک رمزدار بین بانکی مشخصات بانک، نام دریافت کننده، شماره حساب وی، مبلغ مورد انتقال وتاریخ صدور درج می شود.

8. آیا ابطال چک رمزدار امکان پذیر است؟

بله، فرد با در دست داشتن برگ چک رمزدار می تواند به بانک مراجعه نموده و درخواست ابطال چک نماید.

هنگام ابطال چک رمزدار بانک آن را مهر زده و ثبت می نماید که عملیاتی بر این چک انجام نگردیده است.

سپس می توان مبلغ را به حساب اصلی عودت داد.

9. مدارک مورد نیاز دریافت چک رمزدار چیست؟

چک رمزدار بانکی می تواند پس از انتقال به غیر شدن توسط هر شخص با ارائه مدراک شناسایی معتبر نقد گردد

برای دریافت چک رمزدار بین بانکی نیز فقط شخصی که چک به نام اوست می تواند با داشتن مدارک شناسایی به بانک عامل مراجعه نماید.

چک معمولی یا چک عادی توسط شخص قابل صدور می باشد.

چک رمزدار صرفا توسط بانک صادر شده و پرداخت وجه نیز به عهده بانک می باشد. صدور چک رمزدار به صورت غیر رایگان با دریافت کارمزد صورت می گیرد. چک رمزدار در دو نوع بانکی و بین بانکی صادر می شود. مزیت های چک رمزدار باعث می شود تا کاربرد بیشتری در معاملات کلان داشته باشد.

پیشنهاد ویژه : شما میتوانید با ثبت نام در دوره حسابداری از تخفیف های ویژه ما برخوردار شوید

نتیجه گیری

چک رمزدار یکی از مهمترین ابزار های مبادله پول است که امروزه کاربردهای فراوانی در اقتصاد کشور پیدا کرده است. به علت خصوصیات چک رمزدار بسیاری از مبادلات مالی بزرگ نظیر خرید و فروش ملک، مواد اولیه کارخانجات، فروش کالا به صورت عمده و… با استفاده از انواع چک های رمزدار صورت می گیرد.

توصیه می شود شما خواننده گرامی نیز جهت بالابردن امنیت معاملات خود از این نوع چک ها استفاده نمایید.

با دقت در استفاده از چک رمزدار و به کار گیری موارد ارائه شده دریافت و پرداخت های مطمئنی داشته باشید. تلاش کردیم که تمام اطلاعات لازم درباره چک بانکی را توضیح دهیم. در صورتی که شما سوال یا اطلاعاتی در مورد چک رمزدار دارید از طریق کامنت با ما در ارتباط باشید.